Sunday, January 30, 2022

 

Նորավանքը կառուցվել է գեղեցիկ , բայց և դшժшն , հուզիչ սիրո պատմության պատճառով



 Ըստ միջնադարյան պատմիչ Ստեփանոս Օրբելյանի, այստեղ տեղակայված էր ավելի վաղ շրջանի եկեղեցի Նորավանքի կառուցումից առաջ: Տեղն ինքնին նույնիսկ նախաքրիստոնեական ժամանակներում համարվում էր սուրբ: Նորավանքի կառուցման ընթացքում այստեղ աշխատել է ականավոր միջնադարյան ճարտարապետ Սիրանեսը (13-րդ դարի վերջ), ինչպես նաև նրա տաղանդավոր աշակերտ՝ քանդակագործ, նկարիչ և ճարտարապետ Մոմիկը (14-րդ դար):

Նորավանքի վանական համալիրը բաղկացած է Սուրբ Աստվածածին (Բուրթելաշեն) դամբարան-եկեղեցուց, Սուրբ Ստեփանոս Նախավկա եկեղեցուց, նրան արևմուտքից կից գավթից, Սուրբ Գրիգոր եկեղեցուց (Ստեփանոս Օրբելյանի դամբարան), միջնադարյան մատուռների և շինությունների մնացորդներից, նորակառույց վանատնից։

Գեղեցիկ և տխուր մի լեգենդ կա կապված Նորավանքի հետ: Ասում են, որ հայտնի ճարտարապետ և քանդակագործ Մոմիկը սիրահարվում է Սյունյաց իշխանի երիտասարդ դստերը: Դժբшխտшբшր, իշխանին ամենևին դուր չի գալիս այն միտքը, որ նա իր դստերը կարող է կնության տալ ճարտարապետին: Նա Մոմիկին կանչում է իր մոտ և հայտարարում, որ իր դստերը կտա կնության միայն մեկ պայմանով՝ վարպետը պետք է կառուցի աննախադեպ գեղեցկության մի եկեղեցի ընդամենը 3 տարվա ընթացքում:

Միևնույն ժամանակ, Մոմիկը պետք է աշխատի միայնակ՝ առանց այլ աշխատողների և արհեստավորների օգնության: Հավանաբար, իշխանը չէր սպասում, որ Մոմիկը կհամաձայնի աշխատել այս պայմանով, բայց վերջինս ընդունում է մшրտшհրшվերը: Երեք տարի վարպետն աշխատում է իր գլուխգործոցի վրա և կառուցում մի գեղեցիկ եկեղեցի: Երբ վանքը գրեթե պատրաստ էր, և մնում էր միայն վերջին քարը մշակել և տեղադրել եկեղեցու գմբեթին, դшժшն իշխանը, չկամենալով կատարել իր խոստումը, դшվшդրnւթյnւն է նյութում:

Նա իր ծառային ուղարկում է Մոմիկի մոտ, որը, բարձրանալով եկեղեցու գմբեթին, հրnւմ է մեծն վարպետին: Մոմիկը ընկնում է եկեղեցու վերևից, իսկ այդ վերջին չш-րшբшuտիկ քարն էլ ընկնում է անմիջապես ճարտարապետի վրա։ Երբ մարդկանց վերջապես հաջողվում է բարձրացնել քարը, վարպետի մարմինը հողին հանձնելու համար, նրանք ականատես են լինում իրական հրաշքի․ Մոմիկի հոգին դրոշմվում է քարե սալիկի վրա, որն էլ իր հերթին վերածվում է մի զարմանահրաշ գեղեցիկ խшչքարի: Ըստ ավանդության, այս առանձնահատուկ խшչքարը Մոմիկի գե-րեզմшնшքшրն է: Գեր-եզմшնը պահպանվել է մինչ օրս, իսկ վարպետի մահվան ճշգրիտ տարեթիվը 1333 է, որը նշված է խшչքարի վրա:

 Կյանք արժեցող խաղաղություն

Կյանքը շտապեց... Ինչքան է սիրում շտապել... ստեղծում է ու չթողնելով վայելել, միանգամից տանում է վեր, ամպերից էլ վեր՝ դեպի անմահություն։ Երկու տարի առաջ մեր դեմքին անկեղծ ժպիտ կար, մեր աչքերում ցավ չկար, մեր սրտերում հավատ կար... հավատ կար անգամ ողջ պատերազմի ընթացքում։ Մինչ պատերազմը` տարված առօրյա հոգսով, հեռուստացույցի դիմաց նստում էինք միայն եղանակի տեսությունը իմանալու համար։ Ոչ ոք չէր հավատում, որ մեկ րոպեի ընթացքում ամեն ինչ գլխիվայր շուռ կգա. ժպիտը կանհետանա, ցավը կպատի մեր հոգիներին, իսկ հույսը կմարի։

Մեկ կրակոց, մեկ պայթ
յուն և անջնջելի թանաքով գրվեցին հազարավոր կյանքերի ավարտի մասին։ Դպրոցում հայոց լեզու առարկան դասավանդող ուսուցչիս միշտ ասում էինք՝ ընդամենը մեկ րոպե է մնացել, միևնույնն է ոչինչ չենք կարողանալու անել։ Նա ժպտում էր ու պատասխանում. -Էրեխե՛ք, գիտե՞ք,որ այդ մեկ րոպեն շատ կարևոր է։ Ինչքա՜ն մարդիկ են ծնվում այդ մեկ րոպեում, ինչքա՜ն մարդիկ են երկնային կյանքին հրաժեշտ տալիս ու ինչքա՜ն վճռորոշ որոշումներ են ընդունվում այդ մեկ րոպեի ընթացքում։ Չէինք գիտակցում այս խոսքերի արժեքն ու կարևորությունը մինչև... Հիմա ենք հասկանում, որ այս կյանքում ոչ միայն մեկ րոպեն, այլև մեկ վայրկյանն է թանկ ու կարևոր։ Իսկ դա գնահատելու արվեստին տիրապետելու գլխավոր ուսուցիչը հանդիսացավ 21֊րդ դարի ոճրագործությունը... Պատերազմ էր... 44 օր շարունակ, շունչներս պահած, դարձյալ հետևում էինք հեռուստացույցից մեզ հաղորդվող լուրերին՝ հավատալով, որ ամեն ինչ լավ է լինելու, որ հաղթելու ենք... Այս պատերազմը խլեց հազարավոր կյանքեր, հազարավոր մայրերի որդեկորույս
սարքեց, հազարավոր սերերի զրկեց ընտանիք կազմելու ու ընտանեկան համերաշխություն, ջերմություն զգալու բերկրանքից... Պատերազմ,որը որբացրեց մի ողջ հայրենիքի, մի ողջ ժողովրդի։
Այդ կորուստը դաս է, որը սովորեցրեց այն, ինչը մեզ չէր կարող սովորեցնել դպրոցը։ Այն սովորեցրեց թանկ բառերի կարևորությունը ճիշտ գնահատելու կարողությունը։ Մենք գուցե գիտեինք, որ բաժանումը ծանր է, բայց այժմ իմացանք, որ ռազմի ճակատ մեկնելուց առաջ գրկախառնություննեը ամենաջերմն են ու գուցե վերջինը... Գուցե ուշացած, բայց հասկացանք դա, իսկ այն, թե ինչու եղավ այս ամենը` այդպես էլ մեզ չսովորեցրին հասկանալ ու դեռ չենք հասկացել։ Մեզ չտվեցին բացատրություններ, ու մենք չկարողացանք այս ահասարսուռ պատերազմը մարսել ու շարունակել ապրել։ Հազարավոր զինվորներ իրենց կյանքը զոհեցին հանուն հայրենիքի, որտեղ ամեն ինչ ծանր ու կշիռ են անում։ Այս անգամ, սակայն, կշեռքի մի նժարի վրա ՀԱՅՐԵՆԻՔն էր, մյուսի վրա՝ ՊԱՇՏՈՆՆ ՈՒ ԻՇԽԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ։ Ու նրանք այդպես էլ չհասկացան՝ ծառայեցին հայոց աշխարհին, թե՞ օգնեցին ինչ֊որ խեղկատակի ծրագիրն իրականացնելուն։ Եվ այո՛, երանի նրանց, ովքեր չտեսան այս արհավիրքը ու երանի նրանց, որ չզգացին կորստի դառը համը, կարոտի հավերժական զգացումը ու չիմացան, որ իրենց թիկունքից դավաճանեցին, որ իրենք զոհվեցին անմիտ քայլերի ու շահի համար երկրին ծառայող 《գերագույն հրամանատար》֊ի 《հայրենանվեր》 աշխատանքի պատճառով...

ՄԻԼԵՆԱ ԽՈՐԵՆԻ ՄԱՆՈՒԿՅԱՆ

Saturday, January 29, 2022

 Արմեն և Ռիտա Ներսիսյաններ <<Նոր Տարի>>







Երաժշտությունը՝ Գագիկ Աղաբաբյանի

Խոսքը՝ Սամվել Խալաթյանի




 Արմեն Ներսիսյան ,,Վանաձոր,, Առնո Բաբաջանյան






Մշակումը՝ Գագիկ Աղաբաբյանի Խոսքը՝ Սամվել Խալաթյանի





Friday, January 28, 2022

 ԵրԵխան երջանիկ մանկություն է ունենում ,երբ առաջիՆ դաստիրակության և կրթության հարցում իր դաստիարակը բանիմաց, զարգացած, աշխատասեր և լավ մարդ է լինում: 


Այդ մարդը հենց Նառա Ասատրյանն է  ՝Վանաձորի թիվ 19 մանկապարտեզի դաստիարակը, ով երկար տարիներ կրթում և բանիմաց սերունդներ է ճանապարհում դեպի դպրոց 















































































Ֆոտոշարքը Լիլիթ Յոլչյանի 24.12.2021